In februari van dit jaar meldde de Rijksoverheid dat de Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties pas écht wordt geïmplementeerd, in waarschijnlijk een nieuw jasje, vanaf januari 2020. Maar het kabinet gaat wel de teugels aantrekken. Hoe zit dit nu precies?
Van uitstel komt afstel?
Op de burelen van Business Haaglanden horen wij u als ondernemer al brommen: ‘van uitstel komst afstel’, zo leert het bekende spreekwoord. Maar de overheid is wel degelijk van plan om in de nabije toekomst overtreders van de Wet DBA aan te pakken. Alleen heeft de wet, zo is gebleken, meer onrust en onduidelijkheid gebracht bij opdrachtgevers en zzp’ers. En de insteek van de wet was om nu juist het omgekeerde te bewerkstelligen! Terug naar de tekentafel dus, iets wat de komende tijd gaat gebeuren.
Een nobel streven
De twee belangrijkste doelen van de Wet DBA zijn: enerzijds bescherming van zzp’ers tegen schijnzelfstandigheid en anderzijds dat de tarieven voor zzp’ers hoog genoeg moeten zijn om zowel pensioen op te bouwen als een arbeidsongeschiktheidsverzekering (aov) af te sluiten. Voor een groot deel van de zzp’ers (sla de media er maar op na) is dit al een flinke financiële uitdaging: van alle zzp’ers heeft maar 20 procent een aov en tien procent spaart voor zijn of haar oude dag. Een ander belangrijk doel van de wet is de oneerlijke concurrentie beteugelen die op dit moment de ‘eerlijke’ opdrachtgevers benadeelt; zij die zich wél aan de regels houden dus, ten opzichte van ondernemers die op slinkse wijze lonen drukken en risico’s ontlopen. Daarnaast zouden mensen op de werkvloer, of deze nu in vaste dienst, flex of zzp’er zijn, niet elkaars concurrenten mogen zijn.
Vanaf 1 juli handhaving bij kwaadwillenden
Opdrachtgevers en -nemers krijgen tot 1 januari 2020 geen boetes, ook niet met terugwerkende kracht, als er onverhoopt onvolkomenheden in bepaalde dienstverbanden blijken te bestaan. Voor de zogenaamde kwaadwillenden wordt echter geen uitzondering gemaakt. Per 1 juli 2018 zal de Belastingdienst niet alleen de ‘ernstige gevallen’ van de overtreding van de wet aanpakken maar ook de kwaadwillenden die voor hun personeel schijnzelfstandigheid hebben gecreëerd. Hierbij moet dan vooral gedacht worden aan werknemers aan de onderkant van de arbeidsmarkt, zoals de bezorgers van Deliveroo claimen. Er zijn drie pijlers voor het vaststellen of een betreffende ondernemer kwaadwillend is. Let wel: alle drie moeten in zo een geval bewezen worden: 1, als er sprake is van een (fictieve) dienstbetrekking, 2. als er sprake is van evidente schijnzelfstandigheid, 3. als er sprake is van opzettelijke schijnzelfstandigheid.
De modelovereenkomst, geldt die nog?
Door de onduidelijkheid die is ontstaan na het afschaffen van de VAR-verklaring (weet u nog?) besloot de Belastingdienst zogenaamde modelovereenkomsten op te stellen die werkgevers en -nemers konden gebruiken als leidraad om te voorkomen dat de dienst hun verbintenis aan zou zien als dienstverband. Die modelovereenkomst kunt u als ondernemer gerust nog blijven gebruiken tot er een nieuwe Wet DBA van kracht is. En als u goede afspraken wilt maken over de wijze waarop u met flexwerkers en zzp’ers omgaat, zonder een modelovereenkomst op te stellen, dan kunt u bijvoorbeeld bij een plek als het Ondernemersplein terecht.
Samen komen we er wel uit
Omdat het huidige kabinet graag wil dat ‘de nieuwe wet- en regelgeving aansluit bij wat er leeft in de praktijk’, zal er flink worden overlegd met zzp-organisaties, werkgevers- en werknemersorganisaties tijdens het totstandkomen van de nieuwe wetgeving. Deze belangenorganisaties zullen tijdens het uitwerken van de hoofdlijnen van de wet worden uitgenodigd om mee te denken. Ter illustratie van de uitdagingen waarmee men in politiek Den Haag te maken heeft bij het samenstellen van zulke gecompliceerde wetgeving, hieronder de reacties van twee betrokken clubs op het bericht over het uitstel van de Wet DBA in februari van dit jaar. Het CNV is van mening dat het uitstel van handhaving te lang duurt: ‘Echte handhaving op schijnzelfstandigheid is pas te verwachten na 2021, dat is de conclusie van de brief’, was hun reactie op het uitstel. VNO-NCW is echter van mening dat dit wel meevalt: ‘Zolang er geen nieuwe wetgeving is, moet de oude niet worden gehandhaafd….[en wij hopen dat de Belastingdienst] zich terughoudend opstelt’. Samen komen we er wel uit maar dat zal nog wel wat voeten in de aarde hebben…
In de toekomst kijken
Zoals iedere ondernemer weet is het iedere dag weer flink aanpakken om het eigen bedrijf zo goed mogelijk te laten draaien. De dagelijkse gang van zaken, het ontwikkelen van nieuwe ideeën en producten en het enthousiasmeren van werknemers voor ‘de zaak’, het hoort er allemaal bij. Ook een zzp’er heeft hiermee te maken maar het grootste verschil met de zmp’er is natuurlijk de verantwoordelijkheid voor het personeel en de gezinnen die hier vaak aan vast zitten: een hele opgave, die ook nog eens flink geld kost. Iedereen heeft kortom recht op een eerlijke Wet DBA, de vraag blijft helaas: wanneer komt die er nu écht? Want Rutte II schoof de Wet DBA door naar Rutte III en aangezien ‘we’ in 2021 naar de stembus mogen voor nieuwe Tweede Kamer verkiezingen, kan het best zijn dat de opvolgers van Rutte III een Wet DBA op hun bordje krijgen waarmee ze – bijvoorbeeld door een andere politieke samenstelling van het kabinet – het niet eens zijn. Kortom: we wachten af wat Den Haag doet en blijven als ondernemers de handen uit de mouwen steken om onze eigen regio goed draaiende te houden. En ja, overleg met beleidsbepalers hoort daar zeker bij!
