Wethouder Saskia Bruines heeft de portefeuille Financiën, Economische ontwikkeling en stadsdeel Scheveningen in beheer. We mogen haar bevragen over Haagse bedrijvigheid en in het bijzonder bedrijfslocaties in regio Haaglanden.
Foto: Martijn Beekman
EEN GROEIENDE REGIO
‘Laten we beginnen met het gegeven dat we in een groeiende regio wonen met elkaar. De Haagse regio groeit zelfs harder dan de andere grote steden. Momenteel wonen hier 562.839 mensen. Het is duidelijk dat er (veel) woningen gebouwd moeten worden. En net zo goed hebben we bedrijfsruimte nodig voor de noodzakelijke economische ontwikkeling van de regio. Momenteel loopt het beschikbare aantal vierkante meters terug: ruimte voor bedrijven staat onder druk. In de gehele regio. Het aantal beschikbare vierkante meters is feitelijk nu te laag, de gezonde voorraad leegstand is te weinig. Bedrijven die willen uitbreiden, kunnen dit nu bijna niet. Bedrijventerreinen en bedrijfsruimte zijn goed voor ongeveer 15% van de banen in Den Haag. Mijn belangrijkste prioriteit is daarom ook: de kracht en creativiteit van het Haagse bedrijfsleven de ruimte geven. Daarbij moeten we inzetten op behouden, beter benutten en uitbreiden van bedrijfsruimte. ’
BEHOUDEN EN ONTWIKKELEN VAN BEDRIJFSRUIMTE GAAT NIET VANZELF
‘In Den Haag moeten we zuinig zijn op de ruimte, want zoveel is er op dit moment niet beschikbaar. Den Haag heeft veel mooie bedrijventerrein en gebouwen, zoals het ZKD, TPY, het CID, de Titaan en de New Farm. Met de Provincie is afgesproken om geen nieuwe bedrijventerreinen te creëren. Tenslotte moet er meer huisvesting gerealiseerd worden, groen en natuur moet behouden blijven en om maar een voorbeeld te noemen heeft waterberging ook ruimte nodig. We moeten dus kijken naar uitbreiding van bestaande bedrijventerreinen. De combinatie met de energietransitie moet gemaakt worden. Slimme, innovatieve ontwikkelaars hebben we nodig in deze situatie. Moeten we de lucht in? Hoe zou je kunnen ‘stapelen’?’
Dat er veel woningen bij moeten komen is voor iedereen helder. Maar tegelijkertijd moeten mensen ook in een stad kunnen werken. Behouden en verder ontwikkelen van bedrijfsruimte gaat overduidelijk niet vanzelf. Professionele vastgoedpartijen zien meer in de (lucratievere) ontwikkeling van woningen. Den Haag is de meest verdichte stad van Nederland. Dus de beschikbare ruimte die er is, is schaars. Je moet goed kijken hoe je die ruimte gaat inrichten. Voor kleinere ontwikkelaars en zelfbouwers is de binnenstedelijke transformatie tot bedrijfsruimte te complex. Daarbij komt dat een dergelijke herontwikkeling van (met name) bedrijfshuisvesting vrijwel altijd een onrendabele top heeft. Kennis en geld zijn dan nodig om tekorten te beperken.’
‘Concreet kunnen een aantal bedrijventerreinen genoemd worden waar uitbreiding en ontwikkeling mogelijk is. De GAVI kavel is een mooi voorbeeld, dit gebied ligt bij het Prins Clausplein tegenover het ADO stadion aan de overkant van de A12. Hier is plek voor nieuwe bedrijfsruimte. Over het gebied bij de Westvlietweg moet nog een besluit worden genomen. Het heeft ruimte en potentie, ook in relatie tot de Vlietzone. Tot zover de nieuwe bedrijventerreinen.’
‘Samen met ondernemers werken we ook aan het aantrekkelijk maken en houden van deze terreinen. Dan gaat het over vernieuwing, verduurzaming en verdichting van de bedrijventerreinen. We moeten de ruimte voor (nieuwe of uitbreiding van) bedrijvigheid zoeken op de bestaande bedrijventerreinen. Het Mercuriuskwartier tussen spoor en begraafplaats op de Binckhorst is hiervan een mooi voorbeeld. Het is een gebied in transitie, het wordt uitsluitend werkgebied en is onderdeel van het ontwikkelprogramma van de Binckhorst.’
ACTIEVE ROL VOOR DE GEMEENTE
‘Voordat we gaan ontwikkelen is het zaak te inventariseren waar de ruimte voor nodig is, pas dan kun je de huidige bedrijventerreinen optimaal benutten. Hier ligt een actieve rol voor de Gemeente: vraag en aanbod moet bij elkaar gebracht worden. Daar werken we aan door een Haagse investeringsmaatschappij op te richten. Wanneer geïnventariseerd is, kan actief gezocht worden naar geschikte locaties. Tenslotte moet de eerder genoemde onrendabele top afgedekt worden, zeker wanneer je tempo wil maken met je ontwikkelingen.’
‘De gemeente Den Haag staat een proactieve dienstverlening voor, waarbij regionale samenwerking van groot belang is. Daarbij horen heldere regels voor ondernemers: waar mag nou precies wat? En natuurlijk is de bereikbaarheid van bedrijven in het algemeen van groot belang. Voor werknemers lijkt de bereikbaarheid met OV steeds belangrijker te worden. Daarbij willen werknemers graag voorzieningen voor sporten en eten en drinken in de buurt van het bedrijf. Deze tendens is sinds corona duidelijk te zien en gaat hand in hand met trek van bedrijven naar Randstedelijke gebieden. En waarom zouden de loodgieter, fysiotherapeut en schilder niet in woonwijken gevestigd zijn? Wonen en ambachtelijke industrie zitten elkaar niet in de weg.’
IMPACTONDERNEMERSCHAP EN START UP CITY
‘Zeer positief is dat Den Haag en de regio steeds meer impact ondernemerschap aantrekt, waarbij bedrijven maatschappelijke of duurzame doelen nastreven. Den Haag als ImpactCity is veelbelovend. Nu al zijn we voor het tweede jaar op rij de 2de start up stad in Nederland. Werken aan een betere duurzame wereld, in combinatie met nieuwe technologieën, kenmerken de impact bedrijven die we hier onderbrengen in bedrijfsverzamelgebouwen zoals Apollo 14, de Titaan en de New Farm in de Televisiestraat.’
