Onze demissionair minister van Binnenlandse Zaken, Kajsa Ollongren, heeft in april 2021 met een brief aan de Tweede Kamer makelaars opgeroepen om het koopproces van woningen transparanter te maken. Dit heeft zij gedaan naar aanleiding van klachten van kopers over het handelen van makelaars waarbij het soms duidelijk was dat de makelaar een grote vinger in de pap had bij het bepalen van de uiteindelijke koper. Dit zou ook een oorzaak kunnen zijn van de overspannen huizenmarkt waarbij woningen in sommige gevallen voor meer dan een ton boven de vraagprijs worden verkocht.
Ollongren heeft – vanwege het uitblijven van verbetering – op 9 november 2021 weer een brief naar de Tweede Kamer gestuurd waarin zij drie stappen heeft omschreven om dergelijke ‘wanpraktijken’ te voorkomen.
Stap 1 is het invoeren van een digitaal biedlogboek waar alle makelaars op termijn mee moeten gaan werken. In dat logboek worden alle biedingen bijgehouden zodat het proces achteraf door de verkoper en bieders kan worden gecontroleerd. Dat zou transparantie creëren en het zou ertoe moeten leiden dat makelaars meer integer handelen.
Of dat zal leiden tot een doorbreking van de huidige tendens van overbieden is maar de vraag. Er is nog altijd sprake van meer vraag dan aanbod en het aantal kijkers wordt vaak gelimiteerd. Dat betekent dus dat er vanaf het moment van aanbieden van de woning al geen sprake is van transparantie. De minister heeft aangegeven dat zij ook hier een oplossing voor zal proberen te zoeken door in gesprek te gaan met de diverse organisaties en partijen als Funda.
Stap 2 betreft het aanscherpen van de regels en beroepscodes van makelaars. De brancheverenigingen hebben van Ollongren de opdracht gekregen met een verbeterplan te komen.
Stap 3 is de mogelijkheid tot het verplicht opnemen van het financieringsvoorbehoud en bouwkundige keuring in de koopovereenkomst. Dit zou iedere bieder gelijke kansen moeten geven.
Onze hoogste rechter heeft al in 1981 bepaald dat het aanbieden van een huis geen aanbod is maar een uitnodiging tot onderhandeling waarbij de koper ook een doorslaggevende factor kan zijn bij het accepteren van een bod. Niet alleen de prijs en eventuele verdere voorwaarden van de koop zijn van belang maar ook de persoon van de gegadigde kan van belang zijn. Volgens deze uitspraak is het dus nog altijd aan de verkoper aan wie de woning wordt verkocht, ongeacht het hoogste bod of de minste ontbindende voorwaarden. Daar kunnen de inspanningen van Ollongren niets aan veranderen.
